ختنه پسران و فواید آن

ختنه به بریدن و زدودن تمام یا بخشی از غلفه (پوست ختنه‌گاه) از آلت تناسلی مرد خَتنه می‌گویند. ختنه کردن ، عمل جراحی کوچکی است که سابقه 5 هزار ساله دارد. در این عمل کوچک ، پوستی که سر آلت را پوشانده است با روشهای مختلف دور می‌کنند تا سر آلت آزاد و برهنه گردد. بنابر احکام ادیان مختلف ، ختنه را در سنین مختلف انجام می‌دهند. بطور مثال پیروان حضرت موسی در روز هشتم تولد و مسلمانان تا قبل از بلوغ ، کودکانشان را ختنه می‌کنند.

به هنگام ختنه ممکن است لگام (frenulum) آلت تناسلی هم بریده شود. به این کار لگام‌بُری  ( frenectomy ) گفته می شود.سنت ختنه از تاریخ ثبت‌شده بشری قدیمی‌تر است و نگاره‌هایی از آن در غارهای دوران نوسنگی و آرامگاه‌های مصری یافته شده است.

ختنه يك سنت ديني مي باشد و در ادياني مانند اسلام و يهود بر آن تاكيد شده است از نظر علمي هم از فوايد اين عمل ، پرده برداشته شده است .در اسلام تاكيد بر انجام ختنه قبل از روز هفتم تولد شده است  مطالعاتي در دانشگاههاي مختلف ايران انجام شده كه تاكيد بر انجام ختنه در شيرخوارگي ودر بعضي مقالات تاكيد بر انجام آن در زايشگاه شده است وعلت آن را كاهش ريسك عفونت ادراري در نوزادان دانسته است. در هيچ مقاله اي اين جراحي نفي نشده است

در هر زماني كه تصميم به انجام ختنه براي فرزند خود گرفتيد حتما اينكار را توسط  يك جراح ودر بيمارستاني با امكانات مجهز انجام دهيد.بعضي عوارض نادر از قبيل حساسيت به داروي بيهوشي, خونريزي ,.. نياز به امكانات مجهز دارد.

دلایل ختنه کردن (Circumcise)

بطور طبیعی در زیر پوستی که آلت تناسلی کودک را می‌پوشاند، دائما ماده سفید رنگی ترشح می‌شود. البته این ماده چرک نیست و خاصیت نرم کنندگی دارد و مانع چسبیدن پوست به سر آلت می‌گردد. در بعضی از مواقع این ترشحات عفونی شده و پوست سر آلت نیز دچار عفونت می‌گردد. در موارد نادر عفونت مزبور مخصوصا در نوزادان و شیرخواران موجب عفونت کلیه‌ها می‌شود. آمار نشان داده است که عفونت ادراری در پسر بچه‌های ختنه نشده به مراتب بیشتر از پسرهای ختنه شده است. بنابر این ختنه کردن از پیدایش عفونت دستگاه ادرای جلوگیری می‌کند. تحقیقات نشان داده است که سرطان گردن رحم در زنان و سرطان آلت تناسلی در مردان در جوامعی که ختنه شده‌اند کمتر از جوامعی است که ختنه نشده‌اند. بعضی از کودکان اگر ختنه نشوند ممکن است پیوسته با آلت خود ور بروند و این عمل عادت کودک گردد که موجب ناراحتی پدر و مادر می‌گردد.

فوايد ختنه

۱- پسران ختنه شده از بهداشت بالاترى برخوردارند.

۲- از عفونت هاى ادرارى و كليوى پيشگيرى مى كند. كاهش عفونت وتورم دستگاه تناسلي

۳- از بيمار هاى مقاربتى و احتمالاً سرايت فورى HIV جلوگيرى مى كند.

۴- سرطان دستگاه تناسلى در مردان ختنه شده كمتر از سرطان در مردان بدون ختنه است.

۵- زنانى كه شوهرانشان ختنه شده اند كمتر در معرض ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند.

6- لذت بردن بيشتر از رابطه جنسى.

انجمن اطفال آمريكا  تاكيد كرده است  كه فوايد ختنه آنقدر مشخص و صد درصد نيست كه بتوان اين عمل را به عنوان يك جراحي روتين براي همگان قرار داد ولی انجام آن را نفی نکرده است.

مهمترین عوارض ختنه عفونت و خونریزی می باشد.ختنه مانند هر عمل چراحی عوارض یک عمل را دارد

بهترین زمان ختنه کردن

اگر ختنه بعد از تولد یا در ماههای اول تولد انجام گیرد، اولا احتیاج به بیهوشی عمومی کودک نیست و با بی حسی موضعی انجام می‌گیرد. ثانیا هزینه زیادی برای خانواده نخواهد داشت. مخصوصا اگر بهداشت و نظافت بعد از عمل رعایت شود، محل ختنه زودتر التیام می‌یابد. اگر ختنه در ماههای اول تولد انجام نشود، در این صورت علاوه بر اینکه کودک را باید بیهوش کرد و ختنه نمود، هزینه‌ای بر خانواده تحمیل می‌گردد و اثر بد روانی نیز بر کودک می‌گذارد. چون او در سنین کودکی (بویژه 2 تا 3 سالگی) نسبت به حفظ آلت تناسلی خود حساسیت دارد و چه بسا ختنه را تنبیه پدر و مادر در حق خود می‌پندارد و این تصور کودک را آزرده می‌کند. مشکلی که ممکن است ختنه کردن در ماههای اول تولد بوجود آورد عبارت است از زخم شدن نوک سوراخ آلت که باید از پیدایش آن جلوگیری کرد. زخم شدن نوک سوراخ آلت نتیجه قنداق کردن نامناسب کودک است که موجب می‌شود آمونیاک تولید شده از ادرار کودک با مجرای ادرار در تماس نزدیک باشد.

روشهای مختلف ختنه کردن

1) گذاشتن حلقه پلاستیکی

این روش ، روش متداول ختنه کردن است. بدین ترتیب که حلقه پلاستیکی را روی نوک آلت قرار می‌دهند و با نخ گره می‌زنند و 5 تا 7 روز آن را به همین حال نگاه می‌دارند. در نتیجه پوست جلو نخ سیاه می‌شود و با حلقه پلاستیکی می‌افتد. این روش را معمولا قبل از سه ماهگی بکار می‌برند.

2) ختنه کردن با روش بریدن و دوختن

در صورتیکه عمل ختنه در یکی دو ماه اول صورت نگیرد، جراح بعد از سه ماهگی با روش بریدن و دوختن ختنه را انجام می‌دهد. بعد از انجام ختنه محل باید به دقت نظارت گردد. اگر از محل ختنه چند قطره خون خارج شود، مهم نیست. ولی اگر خونریزی زیاد باشد باید هر چه زودتر به پزشک اطلاع داده شود تا از خونریزی جلوگیری نماید. در صورت مشاهده ترشحات سیتوزنگ در محل بریدن ختنه ، مادر باید محل را با آب و صابون بشوید و درمعرض هوا قرار دهد.

در چه مواردی نباید نوزاد را ختنه کرد:

» اگر تنه آلت نوزاد در سطح پوست عانه قرار گرفته و درحقیقت آلت نوزاد در چربی عانه فرو رفته باشد.

» اگر آلت نوزاد بسیار کوچک باشد، یعنی کمتر از 2.5 سانتیمتر طول داشته باشد (آلت نوزاد سالم بین 2.8 تا 4 سانتیمتر می‌باشد).

» اگر پیشابراه به جای نوک آلت در زیر سر یا تنه آلت قرار گرفته باشد و پوست ختنه کامل تشکیل نشده باشد (مردم به این حالت می‌گویند که نوزاد ختنه شده به دنیا آمده است). این وضع یک نوع نابهنجاری است و نوزاد به جای ادرار کردن به جلو به زیر ادرار می‌کند، در چنین موارد کودک را نباید ختنه کرد بلکه باید در 18 ماهگی با عمل جراحی خاص آلت او را ترمیم نمود.

براي انجام ختنه فرزند دلبندتان:

1 ) انجام آن توسط يك پزشك ماهر

2 ) انجام آن در بيمارستان مجهز را در نظر داشته باشيد

مراقبت از كودك ختنه شده

آلت تناسلي كودك بعد از ختنه قرمز و متورم مي شود و تا 24 ساعت هم ممكن است خونريزي داشته باشد

اقدامات:
1)  پوشك كودك را به محض كثيف شدن تعويض كنيد

2)   روزانه ناحيه مورد نظر را به آرامي با آب تميز كنيد

3)  از يك پماد آنتي بيوتيك بمدت 3تا 4 روز استفاده كنيد

4)  از صابون,پودر,لوسيون وهر ماده ديگر تا خوب شدن كامل استفاده نكنيد

4)  تا بهبودي كامل كودك را حمام نبريد

در بعضي مقالات تاكيد شده بعد از افتادن پانسمان اوليه مي توان كودك راحمام كرد و براي بهبود سريعتر مقداري نمك در وان كودك بريزيد  ولي از هيچ ماده ضدعفوني ديگر در آب استفاده نكنيد . نخ بخيه معمولا طي 7 تا10 روز جذب مي شود .اگر از  حلقه استفاده شود حداكثر تا يك هفته خودبخود مي افتد

5) اگر خونريزي و يا ترشحات از آلت تناسلي ادامه پيدا كرد سر آلت تناسلي آبي و يا سياه شد  جريان ادرار كاهش پيدا كرد حتما با پزشك خود تماس بگيريد

عوارض ختنه

ختنه باید توسط پزشک با تجربه انجام گیرد و پزشک باید توصیه‌های بهداشتی بعد از ختنه را به مادر تذکر دهد. اگر پزشک در عمل دقت نماید، معمولا ختنه کردن عوارضی ندارد. ولی ممکن است پزشک پوست را کمتر یا زیادتر از معمول ببرد و بردارد و لذا آلت ناشکل گردد و والدین خشنود نباشند. ولی مهم نیست و با بزرگ شدن کودک شکل طبیعی خواهد داشت. عارضه مهم خونریزی شدید است. همچنین امکان دارد پزشک سر آلت را ببرد و این بسیار به ندرت اتفاق می‌افتد.

ورم پوست غلاف سر آلت و چسبندگی آن

اگر ختنه در زمان خود انجام نگیرد یا بهداشت دستگاه تناسلی نوزاد یا شیرخوار رعایت نشود، پوست غلاف سر آلت باریک و تنگ می‌گردد و کودک به سختی و با فشار ادرار می‌کند. این حالت را فیموزیس می‌نامند. در چنین حالتی باید به دستورهای بهداشتی عمل شود و هر چه زودتر کودک ختنه گردد. اگر ختنه در ماههای اول انجام نگیرد، ترشحات سفید رنگی زیر پوست غلاف آلت بوجود می‌آید که این ترشحات چرک نیست و مادر می‌تواند آن را هنگام حمام کردن پاک و تمیز نماید. اگر ختنه در ماههای اول انجام نگیرد مادر باید کودک را نپیچد و شلوار آزاد به پای کودک نماید و در هنگام حمام کردن پوست غلاف آلت را تا آنجایی که امکان دارد به طرف بالا بکشد و باز کند و آن را تمیز نماید.

علايم عفونت:

1) تب

2) ترشحات بد بو

3)افزايش قرمزي و تورم

جهت تعيين شيوع عوارض ختنه در اطفال زير 2 سال شهر يزد تعداد 1500 نمونه در مراکز بهداشتي درماني اين شهر مورد مطالعه قرار گرفتند. اين مطالعه از نوع توصيفي به روش مقطعي و نمونه‌گيري سهميه‌اي به روش آسان از 15 مرکز و از هر مرکز 100 نمونه بود. روش اخذ اطلاعات از طريق مصاحبه با مادران و معاينه فيزيکي اطفال و تکميل پرسشنامه بود. براساس نتايج بدست آمده در جامعه مورد بررسي ما ميزان فراواني عوارض بصورت کلي 23/8 بود و ميزان فراواني هر يک از عوارض به ترتيب شيوع عبارت بودند از: خونريزي 8/2 درصد، عفونت 6/5 درصد، تنگي مجرا4 درصد، هماتوم 1/3 درصد، باندهاي چسبنده 0/9 درصد، احتباس ادراري 0/7 درصد، حذف بيش از حد پوست 0/7 درصد، تبديل کاپ به جراحي 0/6 درصد، فيموزيس بعد از ختنه 0/6 درصد، آسيب‌گلانس 0/2 درصد، فيستول مجرا به پوست 0/1 درصد. در جامعه مورد مطالعه ما شايعترين سن انجام ختنه 0-3 ماهگي بود که در اين سن عوارض نيز بيشتر مشاهده مي‌شد (25/6 درصد) و 71 درصد موارد ختنه بروش جراحي و 28/8 درصد بروش کاپ انجام شده بود که عوارض در روش جراحي بيشتر بود (24/9 درصد مقابل 21/3 درصد) عوارض ناشي از کاپ در 4-7 ماهگي بيشتر بود (22 درصد) که شايعترين آن عفونت (0/9 درصد) مي‌باشد و عوارض ناشي از جراحي در 0-3 ماهگي بيشتر بود (27/3 درصد) و شايعترين آن خونريزي (8/5 درصد) مي‌باشد. در مطالعه ما از نظر فرد ختنه‌کننده به ترتيب جراح عمومي 43/3 درصد ارولوژيست 24/9 درصد پزشکي عمومي 22/5 درصد و غيرپزشک 9/3 درصد ختنه‌ها را انجام داده بودند که بيشترين عوارض توسط غيرپزشک (74/8 درصد) و کمترين عوارض توسط جراح عمومي (7/8 درصد) ايجاد شده است .

آمارها چه می گویند :

در كشور آمريكا كه يك كشور مسيحى است در هر بيست و شش ثانيه يك نوزاد پسر اعم از مسيحى، يهودى و مسلمان ختنه مى شوند. آخرين آمار ساليانه نشان داده است در سال گذشته در آمريكا تعداد يك ميليون و دويست و پنجاه هزار نوزاد پسر ختنه شده اند كه ۷۴ درصد توسط متخصصين زنان و زايمان انجام شده است

فرهنگ جهاني

.در حال حاضر در برخي از اديان الهي ختنه كردن به عنوان قسمتي از فرايض ديني محسوب مي شود. يكي از اين اديان دين يهود است. گفتهمي شود، حضرت موسي(ع) آيين ختنه كردن را از مصريان باستان آموخته و براي يهوديان مقرر كرده است. در تورات آمده است كه خداوند به ابراهيم مي‌گويد: <ختنه قسمتي از آيين من و نوعي تعهد بنده من به من است.> البته در زمان حضرت موسي (ع) پسران بوسيله چاقوي مخصوصي از جنس سنگ ختنه مي شدند.در روزهاي نخست ظهور دين مسيحيت نيز ختنه كردن قسمتي از آيين گرويدن به دين مسيح بوده است. ولي پس از مدتي براي افزايش پيروان دين مسيح در بين رومي‌ها و يوناني‌ها، پل مقدس،اجبار ختنه شدن را برمي دارد.

ختنه كردن در بسياري از مذاهب از جمله دين مسيحيت اجباري نيست و تنها در بين پيروان دين اسلام و يهود رواج دارد. ختنه كردن پيش از جنگ دوم جهاني به سرعت در بين مردان دنياي غرب رواج پيدا كرد و به حدي گسترش يافت كه به صورت يك فرهنگ مردمي در آمد.اين فرهنگ در جوامع غربي آن‌قدر گسترده است كه به طور مثال در حدود 80 درصد مردان آمريكا ختنه شده اند و ختنه كردن، امروزه شايع‌ترين جراحي جهان محسوب مي شود.

مسلماً علت رواج ختنه در بين مردم اروپا و آمريكا اجبار ديني نيست چون اغلب اين مردم مسيحي هستند. بنابراين اگر علت اين رواج را بخواهيد، بايد آن‌را در فوايد علمي ختنه كردن جستجو كنيد. چنانكه امروزه آيين قديمي و اوليه دين اسلام به دلايل كاملاً روشن علم پزشكي از نظر حتي مردم غير مسلمان، لازم به نظر مي رسد. ‌شايد مهم‌ترين فايده ختنه، پيشگيري از ابتلاي نوزادان و شيرخواران به عفونت‌هاي دستگاه ادراري باشد. عفونت ادراري نوزادان و شيرخوران مي تواند عوارضي داشته باشد كه بسيار خطرناك است.

عوارضي كه ممكن است باعث ازبين رفتن بافت كليوي و نهايتاً نارسايي كليوي شود. مسلماً اگر شما هم به جاي اروپايي‌ها و آمريكايي‌ها بوديد و به شما هم مي گفتند كه در بررسي‌هاي انجام شده مشخص شده است كه 75 درصد اطفال زير سه ماه دچار عفونت ادراري، پسر هستند و 95 درصد اين پسرها ختنه نشده بوده اند، به اين نتيجه مي رسيديد كه نوزادان پسر خود را ختنه كنيد. اگر هم بخواهيم مقايسه كنيم، بايد بگوييم كه اگر نوزاد پسري ختنه نشود، شانس مبتلا شدن به عفونت ادراري در سال اول عمرش 10 برابر افزايش مي‌يابد. دكتر سيم‌فروش، جراح و متخصص كليه و مجاري ادرار و استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي، در اين باره مي‌گويد: <بهترين كاري كه براي پسر بچه ختنه نشده دچار عفونت ادراري، مي توان انجام داد، ختنه كردن اوست.))

ممكن است كه پيش خود فكر كنيد كه يعني اگر فرزند ما از دوره نوزادي و شيرخوارگي جان سالم به در برد، ديگر ختنه فايده اي ندارد؟سوال شما را مي‌توان اين‌گونه پاسخ داد:<گر صبر كني ز غوره حلوا سازم>!

ختنه در دوران بزرگسالي هم به درد آدم ‌مي خورد. مثلاً وقتي ختنه باعث كاهش احتمال ابتلاي فرد به ايدز مي شود ، ميزان شيوع ايدز هم كاهش مي يابد. اين فايده ختنه آن‌قدر مورد توجه قرار گرفته كه دركشورهاي آفريقايي به عنوان يكي از روش‌هاي پيشگيري از ايدز مطرح است، چرا كه ثابت شده است، اگر 10 ختنه در يك جامعه انجام شود از ابتلاي يك نفر به ايدز پيشگيري مي شود.

ختنه به جز ايدز، از ابتلا به بيماري‌هاي عفوني ديگري نيز پيشگيري مي كند. چون زير پوست ختنه گاه محيط خوبي براي رشد باكتري‌ها و ويروس‌هاست لذا برداشتن آن از ابتلا به بيماري‌هاي عفوني موسوم به بيماري‌هاي منتقل شونده به روش جنسي جلوگيري مي كند.

يكي ديگر از فوايد ختنه پيشگيري از ابتلا به سرطان است. به اين ترتيب كه در كشوري مثل هند كه ختنه كردن در آن رواج ندارد، ميزان سرطان آلت تناسلي مذكر10 برابر كشوري مثل دانمارك است كه در آن ختنه رواج دارد.

بايد ها و نبايدها

نوزاد پسر هرچه سريع‌تر بايد ختنه شود ولي نبايد در 24 ساعت اول بعد از تولد اين كار را كرد. علت اين فاصله زماني هم حصول اطمينان از سلامت نوزاد است. اين 24 ساعت، اين امكان را فراهم مي كند كه نقايص و بيماري‌هايي كه در آنها نبايد ختنه انجام شود، شناسايي شوند. در بيماري‌هاي اختلالات خونريزي دهنده مثل هموفيلي، نبايد ختنه انجام شود.

البته در اختلالات مادرزادي دستگاه ادراري – تناسلي هم نبايد نوزاد ختنه شود. مهم‌ترين اين اختلالات مادرزادي، هايپوسپاديازيس است كه در آن سوراخ مجراي ادراري در زير آلت تناسلي قرار دارد و چون بعدها در ترميم اين اختلال به پوست ختنه گاه احتياج پيدا مي شود، نوزاد نبايد ختنه شود.خود عمل ختنه كردن مي تواند در برخي موارد عوارضي به همراه داشته باشد. اين عوارض معمولاً در كمتر از 1 درصد موارد ديده مي‌شوند و شايع‌ترين آنها عبارتند از : عفونت محل زخم، خونريزي زياد، عدم برداشتن كافي پوست و پل پوستي. پل پوستي، در واقع قسمتي از پوست تنه آلت تناسلي مذكر است كه به سر آلت تناسلي مي چسبد.

البته ختنه مي تواند باعث ايجاد التهاب و تنگي سوراخ ادراري شود كه علت آن هنوز به درستي معلوم نيست. بريده شدن قسمتي از آلت تناسلي هم يكي از عوارض ختنه كردن است كه در برخي از روش‌هاي انجام ختنه ديده مي‌شود.